In politiek Den Haag breekt een rel uit: de Rijksuniversiteit Utrecht heeft in 1919 drie panden gekocht. De panden kregen een andere bestemming en onlangs weer. |
| De panden Plompetorengracht 15A rechts, 17, 19 en 21 in 1981 |
Na
verkoop wordt in
2011-2012 een grote opknapbeurt van de panden afgerond.
In juni 2013 betrok de jonge onderneming Distimo B.V. gebouw 'Elzas" op Plompetorengracht
15A-17. Dat bedrijf is kort daarna deel geworden van het internationale App-Annie. Tot 2023 zijn hier apps getest. Sinds maart 2024 zit de afdeling Erfgoed van de gemeente Utrecht in dat pand.
 |
| Plompetorengracht 15A-17 in 2024 |
 |
| Plompetorengracht 19 in 2015 |
Plompetorengracht 19 is een Rijksmonument met stijlvolle kamers, een prachtig trappenhuis naar de grote werkzolder. Het pand is kantoor van de financiële dienstverlener Green Giraffe.
Zij zijn met name betrokken bij de financiering van duurzame energie projecten.
In het Plompetorengracht 21, het kleine pand links, zit de Bach Vereniging sinds 2014.
 |
| Plompetorengracht 21 in 2015 |
In 1921 opgericht om de Matthäus-Passion uit te voeren in de Grote Kerk in Naarden. En sindsdien gepassioneerd met klinkende verspreiding van het muzikale Bach erfgoed. En dat in een pand met veel historie, terug naar 1919.
Het gedonder met Den Haag
De Rijksuniversiteit koopt de panden Plompetorengracht. Eigenaar de “Unie” verkocht het. Tot die tijd waren het twee woonhuizen, voor een familie met inwonend personeel en koetshuis. Het koopcontract is voor de Rijksuniversiteit ondertekend met de handtekeningen van het college van curatoren:
commissaris der Koningin te Utrecht mr. dr. A.F. Baron van Lijnden,
Graaf A.C. van Sandenburg, de burgemeester van Utrecht mr. J.P. Fockema
Andrea en jhr. mr. J.F. Hooft Graafland.
Voor het huisvesten van het Geografisch Instituut lagen de bouwplannen al klaar. Maar mag de Rijksuniversiteit wel onroerend goed kopen? De Tweede Kamer stelt vragen aan de Minister van Binnenlandse Zaken. Hij is verantwoordelijk voor overheidsinvesteringen in Nederland, in die tijd ook voor onderwijsgebouwen. De Minister komt er niet goed uit. Er blijken geen wetten of regels te zijn die de Rijksuniversiteit bevoegdheden geeft voor eigen bezit. De koop moet ongedaan gemaakt worden, de curatoren staan in hun hemd!
Raad van Arbeid
Maar van terugdraaien van de aankoop komt het niet. Leegstand is nog wel het lot tot de Raad van Arbeid er een geschikte locatie in ziet. Dat is een nieuwe organisatie in de opbouwfase. Eind 1920 betrekt de Raad van Arbeid voor de regio Utrecht haar nieuwe onderkomen.
 |
| Plompetorengracht 17 rechts,19 en 21; foto G.J. Dukker 1963 (Beeldbank RCE) |
De
kleine woning nr 17 rechts wordt voor de conciërge, het grote pand
in het midden nr. 19 het kantoor en nr 21 links gaat dienst doen
als de raadkamer. Het pand van een schilder uit de gouden eeuw.
In 1919 is de Raad van Arbeid bij wet opgericht, met als taak de uitvoering van sociale wetten. Verzekeringswetten voor personeel in dienst bij kleine zelfstandigen, o.a. het winkel- en huispersoneel. Deze
wetten zijn o.a. regelingen bij invaliditeit, wezen- en weduwen,
bijzondere ziektekosten, loonvergoeding bij ziekte en een
ouderdomsvoorziening.
De raadkamer wordt de plek voor overleg tussen werkgevers en werknemers over arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden.
 |
Reclameposter 1925-1950,
reclame-arsenaal IISG |
In
1929 komen de panden wederom nadrukkelijk in het nieuws: de overheid
(eigenaar is inmiddels het Ministerie van Onderwijs) wil het verkopen
aan de Raad van Arbeid. Twee wetsvoorstellen moeten de verkoop
bezegelen. De Tweede Kamer stelt er vragen over: is de Raad van Arbeid
wel een rechtspersoon die eigendommen kan bezitten? De minister weet
zijn gehoor te overtuigen met zijn weerwoord en dat blijkt deze keer
voldoende.
Verbouwing
De
panden worden kantoor al is in 1948 niet groot genoeg meer. Achter de panden komt laagbouw tot diep in de
achtertuin naar het Wolvenplein. Later zal dit ontwerp van architect A.
Kool “de barak” van de Raad van Arbeid gaan heten.
De
verschillende afdelingen van de Raad van Arbeid hebben elk hun eigen
ruimte. De publieksingang wordt verplaatst naar het Wolvenplein, wel zo handig
voor de stalling van de fiets. Al wordt er ook mee bereikt dat de chique
voordeur gereserveerd blijft voor de bestuurders van de Raad.
 |
| Plompetorengracht 17-21 met barak in 1930 (Beeldbank NIMH) |
 |
Plattegrond van “de barak” met rechts de Plompetorengracht en links het Wolvenplein
|
 |
| Nieuwe entree Barak, architect H.E. Schulte 1948 |
De zolder wordt in de jaren 1960 kantoorruimte door de kapconstructie te verbouwen. In 1980 koopt de Raad van Arbeid het buurpand rechts Plompetorengracht 15A. Het was een handelsgebouw van de voormalige firma “Elzas” met diepe magazijnen. Het pand wordt volledig gesloopt voor nieuwbouw.
 |
| Achterzijde van Plompetorengracht 15A-17 in 1990 |
Verhuizing Raad van Arbeid
De nieuwbouw blijkt voor maar enkele jaren nodig te zijn. In 1987 gaat De Raad van Arbeid op in de Sociale Verzekeringsbank. Het SVB is nog steeds bekend van o.a. de uitkering van de AOW en de kinderbijslag. De Raad van Arbeid verhuist en de panden Plompetorengracht krijgen een nieuwe bestemming. De locatie van de voormalige barak wordt een braakliggend terrein.
 |
| Terrein tussen de Plompetorengracht en het Wolvenplein in 2000 (deel HUA843596) |
Op het terrein van de voormalige “barak” zijn in 2005 de
appartementen van het Wolvenhof opgeleverd.
Een ander deel van het Wolvenhof staat op grond van een voormalige
gereformeerde school.
.
.
