In
augustus 2020 heeft Jos Peeters ‘N.V. Utrechtsche Taxa- en Automobiel Mij.
U.T.A.M.’ op de garage geschilderd. Taxa?
N.V. U.T.A.M. voorziet in de stalling en het onderhoud van
automobielen, tevens verhuur van automobielen met taxameter. Het garagebedrijf
is in 1917 begonnen in het pand Ridderschapstraat 8 en wordt al in 1920
uitgebreid met het buurpand.
De gemeentelijke Werkgroep Directe Voorzieningen
voorziet de stad Utrecht al meer dan dertig jaar van historische verwijzingen.
Ongeveer vier locaties per jaar krijgen een passende aanduiding, zoals reclames
die in ere worden hersteld. De tekst op het pand
Ridderschapstraat 6A is in 2020 door Jos Peeters vernieuwd.
 |
| Ridderschapstraat 6A en 8 |
Een oudere tekst stond sinds 2012 op de gevelbalk van de U.T.A.M., die was er ook door Jos Peeters op aangebracht.
Piet Koenhein verwijderde de reclame van het
loodgietersbedrijf en plaatste een klein bordje terug. Eigenaar Jan Koenhein had toen het oppoetsen en schoonmaken van de gevel ter hand genomen. Bert Poortman hielp een passende tekst te bedenken. Dat werk is in 2020
over gedaan op een nieuwe ondergrond, een duurzaam paneel. De tekst kreeg een kleine aanpassing van N.V. Utr. Taxa Automobiel Maatschappij U.T.A.M. naar N.V. Utrechtsche Taxa- en Automobiel Mij. U.T.A.M.. Taxa?
Taxa
is het merk van de meter in de automobielen. Huurauto’s van U.T.A.M., met of zonder chauffeur, zijn voorzien van een taxameter. De meters met deze naam zijn een in Duitsland uitgevonden
product voor het meten van de tijd en de afstand.
 |
| Een ouder type taxameter |
Het zijn de beginjaren waarin
taxamobielen van taxameters uit Duitsland zijn voorzien of taxicabins van
taximeters uit Engeland, zie rechts een ouder exemplaar uit Duitsland.
'Huurauto voorzien van taxameter' is een mond vol, taxamobiel beklijfde niet en
na korte tijd is de afkorting taxi, naar de in Amerika gangbaar geworden
afkorting. Zover is het nog even niet. In advertenties wordt de taxameter door
U.T.A.M. aanbevolen, soebatten over de prijs is niet nodig, het is een systeem zonder fooien.
 |
Aandelenuitgifte in 1913
|
N.V. U.T.A.M. is in 1913 opgericht met de uitgifte van aandelen. De N.V. heeft met haar daardoor verkregen kapitaal in 1914 de panden Ridderschapstraat 8 en 10
gekocht, een koetshuis met woonpand. Het koetshuis wordt gesloopt. De nieuw
gebouwde garage is in 1917 in gebruik genomen. Ze heeft drie functies: stalling
van auto’s van derden (zoals nu), stalling van huurauto’s in- of exclusief
chauffeur en onderhoud en reparatie van voertuigen. Wellicht staat om reden van
de verschillende functies op het pand ‘Garage N.V. U.T.A.M.’.
U.T.A.M.
had chauffeurs in dienst, monteurs, een nachtportier (tot 11 uur ‘s avonds) en
natuurlijk ook een loopjongen (goed kunnende fietsen) voor het poetsen en de
boodschappen. In het Adresboek 1920 van de stad Utrecht (soort gele gids uit
die tijd) staat bij Ridderschapstraat 8: N.V. Utr. Taxa Automobiel
Maatschappij. De firma adverteert maar weinig, mogelijk dat de beoogde chique
clientèle het te ordinair vindt. Mond tot mond reclame is ook in de beste
kringen een sterk medium. Verder staan de automobielen gepoetst en met de
chauffeur in uniform ernaast te wachten op klanten op het Stationsplein. Die
plek vormt het beste reclamebord:
 |
Taxamobielen van U.T.A.M. op het Stationsplein
|
Als stalling werkt de garage nog lange tijd, tot de vijftiger jaren is een automobiel een te kostbaar bezit om op straat te laten staan. Huisarts Jannink heeft bijvoorbeeld van 1921 tot zijn overlijden in 1938 zijn auto in de stallingsgarage staan, hij is zelfs één van de aandeelhouders van de N.V. U.T.A.M.. Jannink woont op Plompetorengracht 5 en kan vanuit zijn tuin via een zijdeur direct in de garage terecht. |
| Foto van na de uitbreiding 1921 of 1922 (HUA69447) |
Vanwege groot succes is de U.T.A.M. al in 1920 uitgebreid. Ridderschapstraat 6 en 6bis is door een brand beschikbaar gekomen. N.V. Electro-Apparaten Fabriek Systeem Coq verhuist naar de nevenvestiging aan de Kanaalweg. Het bedrijfsgebouw 6bis krijgt een nieuw dak. Na het herstel wordt de gevelbalk voorzien van een naam. Van die naam zijn de laatste letters door bovenstaande foto bekend. Ridderschapstraat 6 wordt tot zijn verhuizing in mei 1927 de woning van directeur H. Wortman. Na hem woont chef monteur H. Ruiterbeek tot in de jaren vijftig in het huis.  |
| Morris Garage A. Visser, 1960 |
De taxi-onderneming is in 1928 nogmaals stevig uitgebreid. De oorspronkelijke stallingsloods is in dat jaar verdubbeld in grootte en de gehele voormalige tuin van Plompetorengracht 9 werd bebouwd. Het pannendak van de loods is toen vervangen door dakbedekking. Bovenstaande foto is begin jaren zestig genomen, de firma A. Visser heeft het dealerschap van Morris overgenomen. Visser neemt later een dealerschap van Peugeot erbij.
De garage wordt van 1971 tot 1976 het Nefkens Peugeot inruilcentrum en eindigt in 1985 als garage van de auto-handelaren gebroeders Van Beek. Sinds 1996 heeft de garage haar functie als stalling voor automobielen terug gekregen. Ridderschapstraat 6bis is in gebruik bij o.a. een loodgietersbedrijf. Meer informatie over de U.T.A.M. is te vinden onder: ‘Het mooiste bedrijfspand voor de nieuwste koetsen’.
.
