In 2003 verlaat de Universiteit in allerijl de panden Plompetorengracht. De brandveiligheid laat zeer te wensen over. De Universiteit is in 1967 eigenaar geworden van
Plompetorengracht 11. Het pand werd al eerder tot 1929 gehuurd
voor het Aardrijkskundig Instituut. Een aan de achterzijde gebouwde projectorruimte dateert nog uit die tijd. Maar de geschiedenis van het pand gaat terug tot de vroege zeventiende eeuw met een achttiende eeuws achterhuis. En dat ontdekt de Universiteit pas veel later.
 |
| Plompetorengracht 11 in 1985 foto T Schollen (Beeldbank RCE) |
De Universiteit ontruimd met spoed alle panden
Plompetorengracht 9 tot en met 13. Om er weer bruikbare panden van te maken, moet teveel worden
geïnvesteerd. Na enkele jaren worden de panden verkocht.
Hoe ziet een Kölner Decke eruit? Eerst zijn de enkelvoudige balken betimmert met ruwe planken om een gelijke dikte te krijgen. Vervolgens wordt het geheel gestuct. De eerste laag stucwerk bestaat uit een mengsel van leem en stro en is vastgezet met dunne latjes. Daarna is een tweede laag aangebracht met de versiering van geprofileerde lijsten, ruiten en cirkels. Daarin zitten weer diverse rozetjes. Het geheel van plafond en wanden is als afwerking wit gekalkt. Ook het plafond van moer- en kinderbalken is voorzien van dit stucwerk.
 |
| “Kölner Decken” in Utrecht, stucwerk uit de 17e eeuw |
De gekozen afwerking van het huis is
uitzonderlijk. Er zijn vrijwel geen voorbeelden meer bekend van dit type
leem-stuc-plafond. Zoals is te zien wordt de balkenstructuur in tact
gelaten. Het stucwerk daarop is bij latere verbouwingen
verwijderd.
Uit de historie van het pand is goed te achterhalen wie opdrachtgever was van dit bijzondere stucwerk. In 1625
kocht de familie De Milan het pand, indertijd een keer zo groot met een pand rechts er van, en liet het flink verbouwen. Het
oudere gedeelte van het huis had vloeren met moer- en
kinderbalken. De uitbreiding van het huis kreeg enkelvoudige balklagen.
Bij deze verbouwing zijn de plafonds voorzien van de Kölner Decke.
In 2006 is het pand verkocht aan investeerders. Tussen 2007 en 2009 verbouwen zij het Rijksmonument tot woonverblijf. Of dat zorgvuldig is gegaan, u mag mee twijfelen.
De verbouwingsgeschiedenis is in het boek ‘Stuc’ uit 2010,
met wat ambtelijk venijn beschreven. De specialisten probeerden er met de neus bovenop te staan. Het vergunde bouwplan van de nieuwe eigenaren ging uit van het zichtbaar houden en restaureren van het leemstucplafond.
 |
| Historisch leemstucplafond |
Het pand werd eerst zorgvuldig ontmanteld, daarbij kwam een tweede ‘Kölner Decke’ in de linker achterkamer aan het licht. Gelet op de toestand van dat plafond en de beoogde indeling van het pand kwam restauratie of het in zicht brengen van dit plafond niet in aanmerking. Uitgangspunt was te zorgen dat de resten van het plafond niet verder uit elkaar zouden vallen en duurzaam beschermd zouden worden. Ook zou één van de plafonds in het zicht komen.
Hoe anders was de uitvoering. De architect werd bedankt en mocht alleen nog maar aanpassingen van het plan tekenen.
 |
| Schoorsteenmantel in 1906, foto A. Bratsch (HUA68848) |
Het zat met de verbouwing niet mee. In een oud pand ontdek je allerlei zaken die ook verbetering behoeven. De sfeer werd niet beter na een inbraak. Delftsblauwe tegels werden gestolen en marmeren schoorsteenmantels vernield. Het gaf het project een onverwachte wending.
Het bouwplan moest van de beleggerscombinatie om budgettaire redenen aangepast worden. Dat had vervelende gevolgen, want veel waardevolle elementen werden alsnog gesloopt in afwijking van het vergunde plan. Ook werd zonder overleg met de erfgoed specialisten het restauratieplan aangepast.
In deze fase raakte het herstel van de ‘Kölner Decke’ buiten beeld. De eigenaren waren niet te vermurwen, ook niet met het aanbod van financiële bijdragen van de monumentenorganisaties. De ‘Kölner Decken’ werden onzichtbaar in ongeconditioneerde ruimten onder verlaagde plafonds verborgen. Een slechtere toestand is nu te vrezen bij de 'herontdekking' bij een volgende verbouwing. Hopelijk weet men deze bijzondere plafonds dan wel op waarde te schatten.
 |
| Een appartement in 2020, foto Funda |
In 2010 werd het pand Plompetorengracht 11 ingericht voor tijdelijke bezoekers in de stad met 6 appartementen voor huur per dag of langer. Inmiddels zijn de appartementen van eigenaar/bewoners.
.
.
