Het gedogen van coffeeshops


Sinds 2018 zit de GSM Shop in het pand Wittevrouwenstraat 8. Het is een nieuw pand op een locatie met een rijk verleden. Er zat namelijk lange tijd een coffeeshop.
 

 
 
De GSM Shop heeft niets te maken met dat verleden. Coffeeshop 'Horizon' bestaat namelijk al sinds 1999 niet meer. Toen legde een brand het pand in de as. En tot die tijd had de eigenaar geen probleem met de dagelijkse parkeerbonnen voor zijn fout geparkeerde Amerikaanse slee. Dat kon hij gemakkelijk betalen. Daarna kwam hij niet meer, al voelde hij zich mogelijk onaantastbaar voor bekeuringen of andere onwettigheden. 
 
Voor 1991 was 'hashhandel' namelijk nog illegaal. Daarna werd het 'gedoogd'. Waardoor veranderde het overheidsbeleid in dat jaar?
De Hoge Raad verwierp in 1991 een vonnis tegen een coffeeshop in Amersfoort. Justitie verloor de zaak voor het aanwezig hebben van (betrekkelijk kleine) hoeveelheden hennep en/of hasjiesj op dat adres. De veroordeling van de eigenaar tot een maand celstraf en tweeduizend gulden boete was van de baan. Reden voor de Hoge Raad: wat op de ene plaats bewust wordt gedoogd, kan uit oogpunt van het gelijkheidsprincipe op een andere locatie niet gericht vervolgd worden. 
 
En zo kwamen coffeeshophouders in 1991 aan een vrijwel 'onaantastbare' positie. Sindsdien is aan die positie weinig veranderd. Toevallig had deze coffeeshop dezelfde naam ‘Horizon’.
Coffeeshop Horizon in 1988 (HUA74192)
Algemeen worden de jaren 1960 aangeduid als de periode waarin het experimenteren met drugs begint: cannabis, LSD e.d.. Hippies gaan naar Marokko en India en maken kennis met andere culturen en gewoonten. Het is niet toevallig dat het experimenteren in de jaren 1960 begint. De Amerikanen maken met hun tienduizenden soldaten in Vietnam kennis met opiaten. Ook soldaten zijn nieuwsgierige jongeren en de verschrikkingen van de oorlog zijn er tijdelijk mee te verdrijven. 
 
Tot de hippiecultuur behoren vele duizenden Amerikaanse jongeren. Zij gaan zwerven over de wereld om de oproep voor de dienstplicht omzeilen. De hippies blijken een buitengewoon goede neus te hebben voor de echt leuke plaatsen op de wereldbol. De vreugde wordt verhoogd met de daar beschikbare geestverruimende middelen.

Drugsgebruik en handel worden meegenomen naar huis en dat heeft zijn uitstraling tot in Nederland. De jongerencentra en beatkelders worden gezien als de centra voor drugsexperimenten.
In de leeftijd tussen de 14 en 20 jaar is de verleiding groot om te experimenteren. Het cannabisgebruik begon met 'rode libanon' en marokkaanse wiet en omroepen op de radio over de gangbare prijzen. Paradiso in Amsterdam en het Kasieno op Paardenveld werden als uithangborden van het drugsgebruik gezien.
 
Een koppeling wordt gelegd tussen het roken van hasj en het gebruik van verslavende harddrugs. Drugsgebruik, verslaving en crimineel gedrag is sinds die tijd diep verankerd in het geheugen van 60-plussers en politieke spelers aan de rechterzijde. Het verklaart veel van de huidige drugspolitiek. De gedoogcultuur in Nederland begon met het toelaten van de coffeeshops om de kopers weg te houden van harddrugs. Sinds 1991 leidde dat tot het landelijk gedogen van deze zaken. Het probleem met drugs wordt sindsdien gekoesterd en kent geen vooruitgang.

Het gebruik van stimulerende middelen heeft een lange geschiedenis. Apothekers spelen daarin een bijzondere rol. De coffeeshop heeft namelijk voorgangers gehad in het verkopen van “geestverruimende” middelen. Lange tijd waren apothekers het adres voor de verkrijging van laudanum en absint.
"De absinth-drinker", werk van Viktor Oliva
Apotheker De Graaf op Wittevrouwenstraat 34 en  Fehrman en Van Selm op Wittevrouwenstraat 12 kenden die middelen. Het middel laudanum werd beter gedacht dan de kwaal, als middel tegen depressies. De verslavende werking was bekend. Een glaasje absint, ook een sterke drank, was zowel bij de slijter (tot in de 19e eeuw vaak ook de apotheker) als de betere kroeg te koop. Absint heeft meestal een groene of geelgroene tint en had tot het begin van de 19e eeuw door enkele bestanddelen een hallucinerende werking.

Wikipedia over laudanum: 'het wordt al vanaf circa 1500 gezien als een soort geneesmiddel tegen alle mogelijke kwalen, ook wel "Steen der Onsterfelijkheid" genoemd. De bestanddelen zijn zo'n 90% wijn (of andere alcoholische drank) en tot 10% opium. Het geniet in alle daaropvolgende eeuwen een grote populariteit als wondermiddel tegen allerlei kwalen. De grootste verdienste van het middel is echter niet de levensverlengende eigenschap maar de pijnstillende en kalmerende werking. Zelfs kinderen kregen het middel toegediend om ze rustig te krijgen. Laudanum was vrij verkrijgbaar en relatief goedkoop, en dus in alle lagen van de bevolking populair. Het gebruik in de 18e en 19e eeuw is te vergelijken met het tegenwoordige gebruik van aspirine'.

De middelen laudanum en absint zijn tot na de eerste wereldoorlog onbeperkt en vrij verkrijgbaar. Daarna begint de verslavende werking een politieke probleem te worden die uitmondt in de War on Drugs. Deze War is inmiddels in lengte vergelijkbaar met de tachtigjarige oorlog. 
 
 
Terug naar het Ridderschapkwartier en coffeeshop 'Horizon'. Voor deze coffeeshop is het in 1999 afgelopen. Op 2 januari is door een brand bij de buurman op Wittevrouwenstraat 10, ook de coffeeshop afgebrand. Een ruïne resteerde. De herbouw heeft pas in 2010 een afronding gekregen. Daarna volgden enkele jaren leegstand.
 
Wittevrouwenstraat 8 werd in 2013 het adres van een kleine supermarkt. De Afghaan Mahbub begon Uranus Food. Mahbub deed de zaak in 2015 over. In april 2016 is de supermarkt gesloten. De nieuwe filiaalhouder was naast de supermarkt een tweede activiteit begonnen? In de kelder van het pand is in de maand van sluiting een wietplantage opgerold. Het was meteen het einde van de supermarkt. 
 
Of de politie de relatie heeft onderzocht tussen de aanwezigheid van een wietplantage en de eigenaar van het pand is onbekend. De eigenaar van het pand heeft vaker voor soortgelijke delicten voor de rechter gestaan. Maar of de eigenaar wist van de recentere wietplantage? Van de drugs afkomen blijkt in meer opzichten een lastige zaak.
Wittevrouwenstraat 8, de GSM Shop

Een ander genotmiddel is in de jaren 1960 grotendeels ten onder gegaan, de sigaren. Dat is weer een heel ander verhaal.

.