Garage U.T.A.M. vervangt in 1917 een koetshuis met stallen uit 1664. Het wonen op de gracht verandert in bedrijvig Utrecht.
Voormalig koetshuis en stallen
Ridderschapstraat 8 in 1910 (HUA69460)
Het koetshuis in de Ridderschapstraat hoort bij een groot pand op de Plompetorengracht. Het koetshuis is voorzien van een ruime paardenstal en een doorgang naar de
hof. Er zijn twee koetsiers, twee (stal-)knechten
en een palfrenier in familiedienst. Het koetshuis is in de 19e eeuw
geheel vernieuwd.
 |
| Ridderschapstraat 8, het koetshuis in 1910 (HUA69460) |
Van het koetshuis wordt veel gebruik gemaakt. Het biedt stalling aan maar liefst 8 paarden en heeft een ruim onderkomen voor verschillende koetsen. De middelste deur is de poort naar de tuin. De meest rechtse deur biedt onderdak aan de koetsen en links staan de paarden. Boven is er ruimte voor opslag, stro, haver. De foto is uit 1910, het jaar van de openbare verkoping van het pand op de gracht en het koetshuis. Het pamflet voor de openbare verkoping is op de gevel geplakt.
 |
Uitbreiding stal achterzijde met drie paardenboxen
|
In de veiling doen aannemer Jan Krap en mede-investeerders het hoogste bod op het grote bezit van de familie Royaards. Krap heeft met zijn kompanen een exploitatie maatschappij voor onroerend goed opgericht. Met projectontwikkeling kunnen aangekochte panden of percelen grond weer doorverkocht worden. Een nieuwe bestemming dient zich niet direct aan.
Vooralsnog wordt van 1911 tot 1916 het koetshuis met stallen nog enkele jaren verhuurt aan stalhouderij C.B. Beijerman. Hij breidt de stal uit met drie paardenboxen aan de achterzijde van het pand.
 |
Aangekocht onroerend goed
|
In 1913 is er een koper voor het koetshuis inclusief het woonhuis Ridderschapstraat 10 en een ruime hof achter Plompetorengracht 9. De vennootschap U.T.A.M. is gegadigde. Achter deze vennootschap zitten negen particuliere investeerders, waarvan er vier arts/chirurg zijn, drie juristen/bestuurders, één industrieel en een garagehouder. Ze brengen samen een kapitaal van bijna 90.000 guldens in.
U.T.A.M. is de afkorting van de in 1913 opgerichte Utrechtse Taxameter en Automobiel Maatschappij. In 1914 is de onderneming met enkele automobielen gestart op Nobelstraat 4 (hoek Keizerstraat). De locatie Nobelstraat moet verlaten worden, het daar staande oude koetshuis wordt gesloopt voor de bouw van een bankgebouw van de Kas Associatie.
Op de aandeelhoudersvergadering van 9 juli 1914 wordt de aankoop van een nieuw te verwerven locatie bekrachtigd. Besloten wordt om
het kapitaal uit te breiden tot f 125.000 door extra aandelen uit te geven.
De aankoop van de locatie Ridderschapstraat is de bedoeling. Zij wordt als zeer geschikt gezien voor een nieuwe garage. Aangekocht wordt het koetshuis, het daarnaast staande woonhuis en een flink stuk van het hof.
 |
Bouwplan Garage U.T.A.M. uit 1916, doorsnede gebouw met rechts de Ridderschapstraat
|
Architect D.J. Heusinkveld uit Utrecht krijgt de opdracht om een ontwerp
te maken.
In 1916
zijn de bouwplannen voor de geplande nieuwbouw van onderneming 'Garage
U.T.A.M.' rond. De bouwvergunning wordt verleend en aannemer J. Krap
gaat aan het werk.
 |
| Four Tourer Studebaker uit 1917 |
In 1917 is het zover, de nieuwe garage opent haar deuren. In de voorgevel staat met een donkere kleur stenen in het metselwerk Garage N.V. U.T.A.M.. In de garage staan de nieuwste koetsen, U.T.A.M. heeft verschillende Studebakers. De start van de garage is in een bijzondere tijd. Niet alleen omdat
Wereldoorlog I woedt, maar vooral omdat 1917 wordt getroffen door een
verbod op het rijden met automobielen. Nederland kan haar brandstoffen
niet missen voor autoritjes.
Met het einde van WO 1 in 1918 staat alles
klaar. De taxi-onderneming gaat volop in bedrijf. Directeur en vennoot Hendrik Wortman leidt vanaf 1919 het bedrijf, hij is dan 26 jaar. Het gaat goed met de zaken bij U.T.A.M.. Het bedrijfspand van buurman Coq op nr 6 wordt na een brand in 1920 bij de garage getrokken. Het taxibedrijf wordt in 1928 nog sterk uitgebreid door de loods in omvang te verdubbelen. Het aangekochte hof is dan helemaal volgebouwd. De garage kan nu meer dan vijftig
automobielen plaatsen.
 |
| De Ridderschapstraat, foto na de uitbreiding van de U.T.A.M. (HUA69447) |
De U.T.A.M. is net na de uitbreiding in 1921 gefotografeerd, zie bovenstaande foto. Op het linker nieuwe garagedeel zijn de letters U.T.A.M. nog net te zien. Van
het bijbehorende pand aan de rechterzijde is de benedenverdieping voorzien van
garagedeuren. Het is een autostalling voor twee plaatsen, later wordt er een autospuiterij ingericht. Op de foto staat ook een koetshuis in de Molenstraat (met een klik op de foto opent het in een iets groter venster).
 |
Advertentie U.T.A.M. in Het Centrum 08-09-1924
|
De U.T.A.M. exploiteert een taxibedrijf, verhuurt stallingsruimte voor automobielen en is verhuurder van luxe auto’s. Er zijn waarschijnlijk veel mensen die graag in zo'n auto gezien worden, maar hij is onbetaalbaar! Ook in die tijd worden auto's verhuurd voor begrafenissen en bruiloften. U.T.A.M. levert de wagen desgewenst met chauffeur. Als familie of heer op stand laat je je rijden. Meest waarschijnlijke reden voor de huur met chauffeur is waarschijnlijk dat hij tevens de mecanicien is bij panne. Dat moet ook wel, auto's zijn weinig betrouwbaar. Reparaties en onderhoud gebeuren in eigen huis.
Personeel woont in de bovenwoningen, o.a. een nachtportier voor de bediening tot 23.00 uur 's avonds. In het pand zijn ook aparte slaapkamers en een badkamer voor personeel aanwezig. U.T.A.M. staat dag en nacht ter beschikking van haar klanten.
Het taxibedrijf is afhankelijk van vergunningen en aanbestedingen. U.T.A.M. verwerft een contract in de stad en staat op het Stationsplein met haar taxi's. Door de financiële crisis van 1929 stagneren de zaken. Om de omzet op peil te houden wordt een filiaal aan de Utrechtsestraatweg
in De Bilt geopend en niet veel later een bedrijf in Hilversum en Bussum.
 |
| Achterzijde voorpand: de slaapkamers met badkamer en kantoor boven |
Dat blijkt geen oplossing. Eigenaren van auto's gaan hun auto ook verhuren of als taxi inzetten. De concurrentie groeit sterk. Het bedrijf sluit eerst haar vestigingen en beëindigt alle activiteiten in maart 1937. Na de liquidatie geeft Wortman het bedrijf een doorstart.
Garage U.T.A.M. begint weer als stallingsgarage, ook voor huurauto's en taxi's. Voor parkeren op straat zijn auto's te kwetsbaar. Naast lekkage bij regen is er het probleem van de roest, dat doen ze namelijk al in de folder. Het huren van auto's is nog tot ver in de jaren 1960 populair.
Na WO II heeft de Algemene Automobiel Exploitatie Maatschappij N.V.
v.h. U.T.A.M. een dealerschap naast de stallingsfaciliteit. Aanvankelijk
is de garage dealer voor Morris - Chrysler - Plymouth automobielen,
later blijft een dealerschap voor Morris MG over. De stallingsgarage is
na de pensionering van Wortman in 1959 overgedragen.
A. Visser
N.V. zet het dealerschap van Morris-MG voort. Visser wordt in 1964 dealer van Peugeot. Na de overname van het
bedrijf door Nefkens automobielen gaat de verkoop van nieuwe voertuigen
naar de Nachtegaalstraat. In de vestiging Ridderschapstraat blijft tot 1976 het
inruilcentrum. Het naastliggende pand Ridderschapstraat 10 is in 1978 verkocht aan een orgelbouwer.
De autohandelaren Van Beek beginnen op de Ridderschapstraat in 1977 een tweedehands handel in luxe auto's: Ford Mustangs, Corvettes, Chrevolets Impala, Jaquars en Rolls Royces staan verleidelijk opgesteld in de garage. Met een groeiende voorraad auto's huren zij het
koetshuis Molenstraat 8 er nog bij. Na het overlijden van één van de broers Van Beek verlopen de huurbetalingen voor het
garagepand niet meer regelmatig. De handel verdwijnt in
1984.
 |
UTAM werkplaats Loodgietersbedrijf Koenhein in 1995 (HUA69461)
|
Het garagepand Ridderschapstraat 8 is nadien in gebruik
bij loodgietersbedrijf Koenhein. Hij heeft het pand later kunnen kopen.
Op nummer 6bis zit nu het loodgietersbedrijf en de garage op nummer 8 is
weer in zijn element: als stalling voor automobielen. De woningen boven
de garage zijn verbouwd tot maar liefst 14 wooneenheden.
 |
| Opnamen voor de film “Zwartboek”, 9 september 2005 |
Nog een korte rol vervult de garage U.T.A.M. in 2005 voor de opnamen van de film Zwartboek. Gedurende enkele dagen is de garage decor als
locatie van begrafenisonderneming “Silentium”. Een week duren de voorbereidingen en de tweede week vinden de opnamen plaats voor minder dan twee minuten film. In 2015 is de garage decor voor maar liefst twee films: Helleveeg en Riphagen.
 |
| Opnamen film De Helleveeg op 12 juni 2015 |
 |
| Opnamen film Riphagen 11 oktober 2015 |
Eind 2022 werd de garage gebruikt voor opnames van de TV-serie De Joodse Raad. De garage werd tijdelijk een station, waar het transport van Joodse bewoners plaatsvond. |
| Opnames voor de TV serie 'De Joodse Raad' in de UTAM-garage te Utrecht in dec 2022 |
Verhuur van automobielen was ook op een ander adres populair in de
Ridderschapstraat. Voor de verhuur van Volkswagenbusjes en luxe wagens
zonder chauffeur is auto Ton tot 1970 het adres.
.
