Een huis voor de kunsten: Ridderschapstraat 19

De werken van Bert Leenheer staan vaak in de openbare ruimte. Het veelzijdige talent Alain Tester houdt het binnenshuis. Wie waren deze kunstenaars?

Strombus, werk van Bert Leenheer

Als beeldend kunstenaar maakte Bert Leenheer figuren van oud hout, lood, staal, maar ook andere werken van textiel, waterverf en papier. Het zijn voornamelijk materialen die al eerder een functie hebben gehad. Zij kregen in zijn handen een nieuwe betekenis. Bert ging met zijn werk op zoek naar metaforen. Metaforen die zich laten zien in objecten en mensen om hem heen en ze met elkaar verbinden.

“Er zijn omstandigheden waarin de ziel zich verplaatst van mensen naar de dingen. Wat die mensen dan achter laten zijn schelpen, nog af en toe bewogen door de branding naar het strand. 
Lopend langs dat strand heb ik die schelpen opgeraapt en gefantaseerd over de inhoud van weleer.” 


Veel kunstwerken hebben een titel die verwijst naar een schelp zoals ‘Strombus’, maar er zijn er ook andere namen. Tot de laatste werken van Bert behoren het beeld ‘De oude Man’. Het staat samen met het beeld ‘Spelend Meisje’ in de wijk Fokkesteeg in Nieuwegein. Van het beeld ‘De oude Man’ heeft Bert twee exemplaren gemaakt. Een eerder exemplaar uit 1987 ging verloren door vandalisme.

In 2011 inspireerde de opdracht voor een nieuwe 'De oude Man' hem tot het maken van zijn twee laatste beelden. ‘Dame op Leeftijd’ met hoed en een ‘Lezende Man’ zitten beiden op een eigen bank. 
 
'Dame op leeftijd' en 'Lezende man' met de maker Bert Leenheer
Bert overleed in juni 2013. De familie Leenheer woonde van 1975 tot 2014 in Ridderschapstraat 19. Sinds 1985 was de benedenwoning het atelier van Bert. De laatste beelden zijn gemaakt in de werkplaats Ridderschapstraat 6A.
 
Het pand Ridderschapstraat 19 kent nog maar weinig eigenaren. De familie Arbous was eigenaar sinds de oplevering in 1884. Zij bleven dat tot de verkoop in 1920 en hebben het al die tijd verhuurd. In de benedenwoning woonde lange tijd de bouwer van het pand, aannemer Daalderop. De familie Rietveld woonde er van 1922 tot 1956. Pleun Rietveld was bierbottelaar.
Weduwe Rietveld bleef boven wonen van 1936 tot 1956.

In 1957-1958 is het huis gekocht door de ouders van Alain Teister. Zijn naam is een pseudoniem van Jacques Boersma (1932-1979).
Jacques Boersma is opgegroeid in Utrecht, hij heeft er vele vrienden in kunstkringen, waaronder Dirkje Kuik. Voor zijn opleiding ging hij naar Amsterdam en bleef pendelen tussen de twee steden. Hij is een veelzijdig talent. Een zoon werd geboren in de Ridderschapstraat, maar het huwelijk hield niet lang stand: Jacques vertrok.

Alain Tester, Verzamelde gedichten
Alain Teister debuteerde in 1954 met een tentoonstelling bij galerie Wagenaar in de Vinkenburgstraat. Als schrijver volgde zijn debuut in 1963 bij uitgeverij Querido met de dichtbundel ‘De huisgod spreekt’. Diverse romans en poëziebundels van hem zijn gepubliceerd, later bij De Bezige Bij. Alain koos niet tussen penseel, vulpen of theater. Hij was de drijvende kracht achter het in 1975 opgerichte De Engelenbak in Amsterdam.
Alain Teister, 'Zevenluik met bed en bezoekers' (Collectie Centraal Museum)
'Zevenluik met bed en bezoekers' is uit 1973-1974 en van de hand van Alain Teister. Het is een installatie met bed, paspoppen, stoel, hout en verf. Het werk kwam in Utrecht tot stand gekomen. Hij verbleef daar weer na het verlaten van een vriendin in Amsterdam. Hij huisde tijdelijk bij zijn moeder en werkte in een voormalige schoolklas op het Geertekerkhof.

De familie Boersma blijft eigenaar van Ridderschapstraat 19 tot de verkoop in 1985. Het pand is in 1884 gebouwd door aannemer Daalderop. Net als vele buurpanden staat het op grond van het voormalig Wittevrouwenklooster en de Willemskazerne.

Tot slot een gedicht van Teister:
 

Voorstel 

Een middelgrote liefde 
bestaande uit gebarentaal 
lijkt ideaal. Niet spreken
of onnodig gevoelens kweken. 
Gebaren maken. 
Elkaar aanraken. 
Huid tegen haar, 
een liefde zonder vrees 
of blaam of veel gevaar, 
en wat men uit de handen leest 
bepaalt de toekomst. 
Haar geven wat haar toekomt 
en krijgen wat men wenst 
aan strelingen. 
Dit is goedkoper dan men denkt 
en verdrijft de verveling.

.